Veel analoger dan een historisch gebouw kun je het niet hebben. Een bouwhistoricus krabbelt aan bakstenen, wrijft over behang en ruikt – om te kijken of het inderdaad grenen is – aan een balk. Op je bureau ritselt het calquepapier van een oude bouwtekening. Het fysieke onderzoek doe je vooral zelf.

Zoals op internet heus niet alle goede oplossingen te vinden zijn, zo trekt de computer niet jouw conclusies. De machine is geen collega, maar wel een koffer met essentieel gereedschap. Teksten schrijven, foto’s bewerken, rapporten opmaken, bestanden en ideeën uitwisselen … dat deden we al een tijd. Tekensoftware is ook alweer een paar generaties standaardgereedschap. Leerden we eerst strakke plattegronden te maken in autocad, intussen doen we het 3D.

Vakgenoten gaan ons voor, wanneer het voorbije op de modernste wijze moet worden getoond. David, Pieter-Jan en Daan laten in Amsterdam, Leiden en Utrecht zien hoe concreet en fraai je met SketchUp e.d. de resultaten van het bouwhistorisch gespoorzoek kunt verbeelden. Wat Ronald in 3D met al zijn data over de Sint Jan kon, doet watertanden.

Het is niet allemaal louter fraai en goed voor de popularisering, het hélpt ook om 3D-modellen te maken. Want je moet mee-bouwen, doorgronden hoe de zaak in elkaar stak. Een vaag, halfslachtig potloodstreepje heeft geen waarde bij deze vorm van reconstrueren; waar zit die lijn exact en hoe sluit hij op de andere aan? Dat zijn cruciale vragen. En soms, wanneer je de vormen ‘gesloten’ hebt zodat vlakken en volumes zijn ontstaan, weet je dat het zo gegaan kan zijn. Of niet – en dat is dan ook een onderzoeksresultaat.

Ik zat zelf te tekenen aan een Bredaas pand, maar dan in de 18de-eeuwse versie. Om het huidige complex beter te begrijpen. Voordat ik mijn vorm sluitend kon krijgen, moest ik in het werkelijke, bestaande pand wat zaken nagaan. Daar bleek: wat ik wilde onderbouwen, is onmogelijk. Mijn SketchUp-model kan dus niet opgenomen worden in het bouwhistorische rapport dat volgende week de deur uit gaat. Maar het is in geen geval voor niets gemaakt. Dankzij de bestede uren weet ik nu hoe het niet zat en kom ik dichterbij hoe het wél kan hebben gezeten.